1-     داشتن برنامه و پرهيز از روزمرگي

خوب است كه مديريت محترم مدرسه يك برنامه سالانه بر اساس اهداف دوره راهنمايي تحصيلي و متناسب با آموزشگاه خودمان براي مدت يكسال تنظيم كرده و سپس بر اساس آن برنامه يك ساله، دو برنامه يكي در سطح نوبت اول و دوم و ديگري در سطح روزانه براي حوزه اجرايي در مجموعه اجرايي تنظيم كنند. و تمام موارد جزيي در برنامه روزانه خصوصا لحاظ گردد.

2-     طراحي مناسب محيط مدرسه و استفاده بهينه از امكانات

كلاسها و تجهيزات آن طوري چيدمان و تنظيم شوند كه معلم و دانش آموزان بتوانند بر آنها كنترل داشته باشند. مثلا درب هاي كلاس از نظر داشتن دستگيره و يا قفل ها بشكلي باشد كه در صورت لزوم معلم بتواند درب را بسته يا باز نگهدارد تا از مزاحمت صداي كلاسهاي ديگر در امان باشد. فضاهايي مانند كتابخانه، اتاق ديداري و شنيداري، رايانه براي استفاده معلمان و ذانش آموزان و غيره به نحو احسن داير بوده و با همكاري دانش آموزان و نظارت مديريت مورد بهره برداري درست قرار بگيرند.

3-     در پي اصلاح رفتار باشيم نه فقط كنترل زودگذر آنها

لازم است از فن مشاهده استفاده كنيم و نيزاز ساير كاركنان و مخصوصا معلمان بخواهيم براي مدت مشخصي رفتار دانش آموزان را مشاهده كنند و سپس آز آنها بپرسيم كه بنظر شما چه رفتارهاي نامطلوبي در دانش آموزان باعث شكست برنامه ها و اهداف مدرسه مي شود، لطفا آن رفتارها را فهرست وار بنويسيد. پس از جمع آوري مشاهدات و ثبت آنها از روش بارش مغزي استفاده كنيم و راهكارهاي مناسبي ارائة كرده و اجرا كنيم. پس از مدتي كوتاه اثر بخش خواهند بود.البته در اين مسير لازم است كه بصورت پيوسته ارزشيابي تكويني را هم انجام بدهيم. علاوه بر بارش مغزي مي توان از روشهايي مانند مشاوره، ارتباط با اوليا و غيره نيز استفاده كرد. پس نبايد فقط به رفتارهاي زودگذر و يا سرزنشهاي بيخودي رفع مسؤليت نماييم كه هيچ سودي نخواهد داشت.

4-     ارتباط مستمر با خانواده ها و مشورت دادن و مشورت گرفتن

شناخت خانواده و ارتباط با خانواده باعث شناخت بيشتر مخاطب يعني دانش آموز مي شود. هر چه از دانش آموزان شناخت بيشتري داشته باشيم، آموزش و ارتباط بهتري با دانش آموز خواهيم داشت و در نتيجه يادگيري اثر بخش تر خواهد بود.

5-     شناسايي فرهنگ و خرده فرهنگ دانش آموز

رفتار دانش آموز را شناسايي كنيم و مشخص سازيم كه رفتارهاي نامناسب وي آيا در ذات دانش آموز ريشه دارد يا بر گرفته از فرهنگ خانوادگي ويا محيط زندگي وي مي باشد. و بر اساس پاسخ به اين سؤال اقدام لازم صورت بگيرد.

6-     آگاهي دادن به دانش آموزان در مورد وظايف و مسؤليت هاي خود

لازم است دانش آموزان بطور مداوم در معرض قوانين و مقررات مدرسه، وظايف و مسؤليت هاي دانش آموزي خود، حريم شخصي، و .... در مدرسه قرار بگيرند تا در اين زمينه آگاهي لازم را كسب نمايند. بسياري اوقات بي نظمي ها و افت تحصيلي بر اثر عدم آگاهي از اين مسايل ميباشد.

7-     ارتباط انساني مناسب

اقداماتي بايد صورت گيرد تا ارتباط انساني مناسبي بين دانش آموزان باهم، بين اولياي مدرسه و دانش آموزان، بين دانش آموزان و اولياي مدرسه، و نيز بين مجموعه مديريت مدرسه و معلمان و برعكس وجود داشته باشد. به عنوان مثال از نگاه طولي مطلق پرهيز شود، فورا برچسب تنبلي به كسي داده نشود، مشاوره وجود داشته باشد، همكاري وجود داشته باشد، و ....

8-     بكارگيري و استفاده از دانش آموزان يا گروههاي دانش آموزي در اجراي تصميمات

از دانش آموزان مي توان در بسياري از موارد جهت تسهيل امورات مدرسه و نيز مسؤليت پذير بر آوردن آنها استفاده كرد. ولي بايد مواظب بود كه اين مسؤليت ها فقط توسط دانش آموزاني باشد كه بد آموزي نداشته و براي ديگر دانش آموزان حتي نقش الگويي مثبتي هم داشته باشند. مگر اينكه قصد اصلاح رفتار را داشته باشيم كه هميشه و براي همه افراد هم نمي توان فقط از اين روش استفاده كرد. پس نقش همسالان و دانش آموزان برجسته تر را چه در جهت الگودهي مثبت و چه الگودهي منفي كوچك نشمريم.

9-     دادن بازخورد تشويقي و اصلاحي درست به دانش آموزان

چه در زمينه رفتاري و چه در زمينه مسايل آموزشي بازخورد مناسب داده شود. مثلا برگه هاي امتحاني نوبت اول پس از تصحيح به دانش آموزان برگردانده شوند.

10- آموزش ضمن خدمت

در آموزشهاي ضمن خدمت دوره هايي با موضوع روشهاي تدريس فعال و نيز روانشناسي تربيتي گنجانده شود تا دبيران محترم بهتر بتوانند در كلاسهاي درس به ايفاي نقش بپردازند.

 

مصطفي كنعاني

كارشناس ارشد تكنولوژي آموزشي